Piala Euro UEFA Kejohanan Eropah

Kejohanan Bola Sepak Eropah UEFA, atau lebih dikenali sebagai Kejohanan Eropah dan secara tidak rasmi sebagai Euro, ialah kejohanan bola sepak utama yang dianjurkan oleh Kesatuan Persatuan Bola Sepak Eropah (UEFA). Pertandingan ini dipertandingkan oleh pasukan kebangsaan lelaki senior ahli UEFA, bagi menentukan juara bola sepak benua Eropah. Kejohanan ini diadakan setiap empat tahun sejak tahun 1960, kecuali pada 2020 apabila ia ditangguhkan ke 2021 disebabkan oleh pandemik COVID-19 di Eropah, tetapi masih mengekalkan nama Euro 2020. Ia dijadualkan berlangsung pada tahun genap antara kejohanan Piala Dunia FIFA. Nama asal kejohanan ini ialah Piala Negara-Negara Eropah, sebelum ditukar kepada nama sekarang pada tahun 1968. Sejak tahun 1996, setiap edisi diberi jenama sebagai “UEFA Euro [tahun]”.

Sebelum memasuki kejohanan, semua pasukan kecuali negara tuan rumah (yang layak secara automatik) perlu melalui proses kelayakan. Sehingga tahun 2016, juara kejohanan layak untuk menyertai Piala Konfederasi FIFA yang berikutnya, namun ia bukan satu kewajiban.

Enam belas edisi Kejohanan Eropah telah dimenangi oleh sepuluh pasukan kebangsaan: Jerman dan Sepanyol masing-masing menang tiga kali; Itali dan Perancis dua kali; manakala Kesatuan Soviet, Czechoslovakia, Belanda, Denmark, Greece, dan Portugal masing-masing sekali. Sehingga kini, Sepanyol merupakan satu-satunya pasukan dalam sejarah yang memenangi dua edisi berturut-turut, iaitu pada 2008 dan 2012. Ia merupakan kejohanan bola sepak kedua paling banyak ditonton di dunia selepas Piala Dunia FIFA. Perlawanan akhir Euro 2012 ditonton oleh kira-kira 300 juta penonton global.

Kejohanan terbaru, yang diadakan di seluruh Eropah pada tahun 2021 (ditangguhkan daripada 2020 akibat pandemik COVID-19), dimenangi oleh Itali, yang merangkul gelaran kedua mereka selepas menewaskan England melalui sepakan penalti dalam perlawanan akhir di Stadium Wembley, London.

Idea untuk menganjurkan kejohanan bola sepak seluruh Eropah pertama kali dicadangkan oleh Setiausaha Agung Persekutuan Bola Sepak Perancis, Henri Delaunay, pada tahun 1927. Namun kejohanan hanya dimulakan pada 1958, tiga tahun selepas kematian Delaunay. Bagi menghormati beliau, trofi yang diberikan kepada juara dinamakan sempena namanya. Kejohanan sulung pada tahun 1960 diadakan di Perancis, dengan hanya empat pasukan bertanding di peringkat akhir daripada 17 pasukan yang menyertai. Ia dimenangi oleh Kesatuan Soviet yang menewaskan Yugoslavia 2–1 dalam perlawanan akhir yang tegang di Paris. Sepanyol menarik diri daripada perlawanan suku akhir menentang Kesatuan Soviet kerana bantahan politik. Antara pasukan utama yang tidak menyertai kejohanan ini ialah England, Belanda, Jerman Barat, dan Itali.

Sepanyol menjadi tuan rumah kejohanan seterusnya pada tahun 1964, dengan peningkatan penyertaan dalam pusingan kelayakan sebanyak 29 pasukan. Jerman Barat sekali lagi tidak menyertai kejohanan, manakala Greece menarik diri selepas diundi menentang Albania, yang ketika itu masih dalam keadaan perang dengan mereka. Pasukan tuan rumah, Sepanyol, menewaskan juara bertahan, Kesatuan Soviet, 2–1 di Stadium Santiago Bernabéu di Madrid.

Format kejohanan kekal sama untuk edisi 1968, yang dihoskan dan dimenangi oleh Itali. Buat pertama dan satu-satunya kali, satu perlawanan ditentukan melalui lambungan syiling (separuh akhir antara Itali dan Kesatuan Soviet), manakala perlawanan akhir menentang Yugoslavia diulang selepas keputusan seri 1–1. Itali memenangi perlawanan ulangan tersebut 2–0. Penyertaan yang semakin meningkat menunjukkan populariti kejohanan ini yang semakin berkembang.

Belgium menjadi tuan rumah kejohanan 1972, yang dimenangi oleh Jerman Barat selepas menewaskan Kesatuan Soviet 3–0 dalam perlawanan akhir. Gol dijaringkan oleh Gerd Müller (dua gol) dan Herbert Wimmer di Stadium Heysel di Brussels. Kejohanan ini memberikan gambaran awal dominasi Jerman, dengan ramai pemain utama pasukan ini turut menjadi juara Piala Dunia FIFA 1974.

Kejohanan 1976 di Yugoslavia merupakan edisi terakhir yang hanya menampilkan empat pasukan di peringkat akhir dan yang terakhir di mana tuan rumah perlu melalui kelayakan. Czechoslovakia menewaskan Jerman Barat menerusi sepakan penalti yang baru diperkenalkan. Selepas tujuh sepakan berjaya, Uli Hoeneß gagal menyempurnakan sepakan, membolehkan Antonín Panenka dari Czechoslovakia menjaringkan gol kemenangan dengan satu sepakan "cip" yang berani, digambarkan oleh UEFA sebagai "mungkin sepakan penalti paling terkenal dalam sejarah". Czechoslovakia menang 5–3 melalui penentuan penalti.